เวลาพูดถึงบริษัทเทคฯ ฯ หรือบริษัทที่ทำธุรกิจหรือบริการเกี่ยวกับเทคโนโลยีหรืออะไรต่างๆ นานา อาจจะดูเป็นเรื่องไกลตัวสำหรับหลายๆ คน แต่เชื่อได้เลยว่า บริษัทเทค ฯ ที่ว่ามานี้ อยู่ในชีวิตประจำวันของเราตลอดเวลาแบบที่ไม่รู้ตัว เพราะโทรศัพท์หรือคอมพิวเตอร์ที่คุณเล่นอยู่ โซเชียลมีเดียที่คุณไถอยู่เป็นประจำ ล้วนเป็นบริษัทเทคฯ
แต่เคยสงสัยไหมว่า ทำไมเกือบครึ่งหนึ่งของแอปพลิเคชันที่เรามี โลโก้ถึงต้องเป็นสีฟ้ากันนะ?
ถ้าจะให้ตอบว่าเป็นเพราะสีฟ้าให้ความรู้สึกถึงพลังบวก ความมั่นคง หรือความทันสมัย ก็คงเป็นเรื่องทั่วไปที่หลายคนรู้ และมีหลายบทความที่ไขข้อสงสัยในเรื่องนี้ไปแล้ว แต่วันนี้วันนี้ ArtDi-alogue จะขอฉีกแนวเล่าอีกแง่มุมนึงถึงสาเหตุของการใช้สีฟ้าในบริษัทเทคฯ ที่หลายคนอาจคาดไม่ถึง พร้อมกับพาทุกคนมาร่วมย้อนดูประวัติศาสตร์ของโลโก้บริษัทเทคฯ ต่างๆ กัน
Back to the Black
เรื่องราวของโลโก้บริษัทเทคฯ ฯ ต้องขอย้อนไปถึงจุดเริ่มต้น โดยนับจาก Silicon Valley เมืองในย่านซานฟราสซิสโก ซึ่งเป็นที่ตั้งของบริษัทเทคฯ ฯ ระดับโลกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น Apple, Meta (Facebook), Intel, Google, Visa, Cisco, HP และอีกมากมายนับไม่ถ้วน
แต่รู้หรือไม่ว่าแรกเริ่มเดิมที บริษัทเทคฯ ในยุคแรกไม่ได้ใช้โลโก้เป็นสีฟ้า แต่เป็นโลโก้สีดำต่างหาก อย่างบริษัท IBM ที่ก่อตั้งบริษัทเมื่อปี 1889 (ในชื่อ Bundy Manufacturing Company ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นชื่อ IBM เมื่อปี 1911) หรือ Hewlett Packard (HP) ก่อตั้งเมื่อปี 1939 ก็ใช้โลโก้เป็นสีดำ คำถามคือ แล้วบริษัทเทคฯ เหล่านี้เริ่มเปลี่ยนไปใช้สีฟ้ากันตอนไหน แล้วใครคือผู้นำสีฟ้าเข้ามาสู่ตลาดเทคโนโลยีกันนะ?
คำตอบก็คือ บริษัทเทคฯ เริ่มเปลี่ยนโลโก้หรือแบรนด์ของตัวเองหลังจากยุค 1940 เป็นต้นไป อาจจะด้วยเหตุผลทางด้านจิตวิทยาสี หรือเพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือของแบรนด์มากขึ้น แต่ข้อมูลที่น่าสนใจนั่นก็คือ…
ในยุคนั้นแฟชั่นและเทรนด์ต่างๆ เริ่มมีแนวคิดและกำหนดให้ สีฟ้าเป็นของสีของผู้ชาย และสีชมพูเป็นสีของเด็กผู้หญิงนั่นเอง!
the Boy is Blue
แนวคิดที่ว่า สีฟ้าเป็นสีของเด็กผู้ชาย สีชมพูเป็นสีของเด็กผู้หญิงนั้น เกิดขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ในปี 1945 และอัตราการเกิดของประชากรมีเพิ่มขึ้นอย่างมากในช่วงระหว่างปีค.ศ. 1946-1964 (ซึ่งผู้คนที่เกิดในยุคนี้ คือยุค Baby Boomer นั่นเอง) ทำให้บริษัทเสื้อผ้าเริ่มผลิตเสื้อผ้าสำหรับเด็กมากขึ้น บวกกับการเพิ่มแนวคิดทางการตลาดเรื่องสีเข้าไป ทำให้ทั้งสองสีนี้กลายเป็นตัวแทนทั้งสองเพศไปโดยปริยาย แต่ในช่วงยุค 1970 แนวคิดนี้ก็เริ่มหายไปจากการเคลื่อนไหวของสิทธิสตรี ที่ผู้คนเริ่มตระหนักถึงความเท่าเทียมมากขึ้น ก่อนที่สีฟ้าและสีชมพูจะกลับมาบูมอีกครั้งในยุค 1980
กลับมาเข้าเรื่องโลโก้กันต่อ ตั้งแต่ช่วงปี 1940 ขึ้นไป บริษัทเทคฯ แรกๆ ของ Silicon Valley ก็เริ่มเปลี่ยนมาใช้โลโก้และแบรนด์เป็นสีฟ้า อย่างเช่นบริษัท IBM เดิมทีใช้โลโก้สีดำ แต่เปลี่ยนมาเป็นสีน้ำเงินเมื่อปี 1946 บริษัท Hewlett Packard (HP) ที่เริ่มมีสีฟ้าเข้ามาในโลโก้ปี 1974 รวมไปถึงบริษัทเทคฯ ที่เพิ่งก่อตั้งขึ้นมาใหม่ อย่างเช่น Intel ที่ก่อตั้งเมื่อปี 1968 รวมไปถึง Microsoft ที่เปิดตัวระบบปฏิบัติการใหม่ในชื่อว่า “Microsoft Windows” ที่ใช้สีฟ้าเป็นรุ่นแรกเมื่อปี 1985
แล้วทำไมบริษัทเทคฯ เหล่านี้ถึงแห่กันมาใช้สีฟ้า เราไม่อาจรู้เหตุผลที่แน่ชัดของแต่ละบริษัทได้ อาจจะด้วยสีฟ้าที่ให้ความรู้สึกถึงความทันสมัย พลังของความคิดบวก แต่ก็ปฏิเสธไม่ได้ว่า อีกสาเหตุหนึ่ง นั่นก็คือกลุ่มลูกค้าของบริษัทเทคฯ เหล่านี้ เป็นกลุ่มของผู้ชายซะส่วนใหญ่ และพนักงานบริษัทเทคฯ ก็มักจะเป็นผู้ชาย ซึ่งตามรายงานจาก Carta บริษัทเทคฯ ด้านซอฟต์แวร์ใน Silicon Valley พบว่ามีผู้หญิงทำงานอยู่ในบริษัทเทคฯ เพียง 29% เท่านั้น โดยสรุปแล้ว เหตุผลการเลือกใช้สีฟ้าตามกลุ่มเป้าหมายที่เป็น “เพศชาย” ของบริษัทนั้นๆ ก็อาจะเป็นอีกปัจจัยหนึ่งเช่นเดียวกัน
Think Different
อีกหนึ่งคำถามต่อมาคือ แล้วในยุคนั้นมีบริษัทเทคฯ ไหนไหมที่ไม่ใช้สีฟ้าหรือเปล่า?
คำตอบคือ “มี”
ยกตัวอย่างเช่น บริษัท Apple ที่เดิมทีใช้โลโก้สีดำ ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นสีรุ้งเมื่อปี 1977 ซึ่งแสดงถึงความแตกต่างและหลากหลาย สอดคล้องกับสโลแกน “Think Different” เมื่อปี 1997 เป็นการสร้างสโลแกนตอบกลับ IBM บริษัทคู่แข่งที่ใช้สโลแกนว่า “Think”
หรืออย่างบริษัท Google (ปัจจุบันคือ Alphabet ยานแม่ของ Google อีกทีนึง) ที่ก่อตั้งเมื่อปี 1997 และใช้โลโก้สีฟ้า เหลือง แดง และเขียว หรืออย่าง Ebay ที่ก่อตั้งและใช้โลโก้สีดำเมื่อปี 1995 ก่อนจะเปลี่ยนมาเป็นสีเดียวกับ Google เมื่อปี 1999
ถ้าบริษัทเทคฯ เลือกใช้สีฟ้าเพราะกลุ่มเป้าหมายเป็นผู้ชาย หรือเพราะ Front Man เป็นผู้ชาย แล้วบริษัทเทคฯ ที่ Front Man เป็นผู้หญิง เขาใช้สีฟ้ากันหรือเปล่า?
Power of Woman
คำตอบคือมีทั้งใช้สีฟ้า และไม่ใช้สีฟ้า
ยกตัวอย่างเช่น Canva ที่มี Melanie Perkins เป็น Co-founder ก่อตั้งร่วมกับสามีของเธอ ก็ใช้โลโก้สีฟ้าคู่กับสีม่วง Menterloop บริษัทซอฟแวร์สัญชาติออสเตรเลีย ก่อตั้งโดย Lucy Lloyd และ Heidi Holmes ที่ใช้สีโอลด์โรส หรืออย่าง Maven Clinic บริษัท Virtual Clinic ที่ให้บริการดูแลสุขภาพทางออนไลน์ ที่ใช้สีเขียวเป็นหลัก
จะเห็นได้ว่า ปัจจุบันบริษัทเทคฯ ใช้สีที่หลากหลายมากขึ้น เพราะสีไม่ใช่สิ่งที่กำหนดกรอบเพศอีกต่อไป แต่ก็ไม่ได้หมายความว่าบริษัทที่ใช้โลโก้สีฟ้าจะเน้นผู้บริโภคที่เป็นผู้ชายเป็นหลัก หรือบริษัทที่ใช้สีชมพูก็ไม่ได้หมายความว่าจะขายสินค้าหรือบริการที่เป็นผู้หญิงอย่างเดียว แต่มันเป็นเรื่องของจิตวิทยาสีและการสะท้อนถึงตัวตน รวมถึงอัตลักษณ์ของแบรนด์ที่จะสื่อออกมาผ่านสินค้าและบริการให้เราเลือกใช้ เพราะอย่าลืมว่า
Everything is Design, Design is Everything
อ้างอิง
Contributors
อาร์ตไดผู้รักงานออกแบบที่เขียนคอนเทนต์ได้นิดหน่อย ชอบเล่าตัวเลขและข้อมูลด้วยภาพ ชอบกินเส้นมากกว่าข้าว ชอบดูหนัง ชอบแมว และชอบเธอ
